در این پژوهش امکان کاربرد مایع یونی 1- بوتیل- 3- میتل ایمیدازولیم هگزا فلورو فسفات ([C4MIM][PF6]) به عنوان یک حلال سبز (جایگزین حلال های آلی سمی و خطرناک) در پیش تغلیظ و اندازه گیری مقدارهای جزیی سرب در نمونه های آبی زیست محیطی و زیستی به روش میکرواستخراج با یک قطره مایع یونی و اسپکتروسکوپی جذب اتمی الکتروترمال (SDME-ETAAS) بررسی و پارامترهای تجربی مربوط به کارایی روش میکرواستخراج با یک قطره مانند غلظت معرف شلاته کننده، pH، مدت زمان استخراج، حجم مایع یونی، سرعت هم زدن، قدرت یونی، دما و حجم محلول نمونه مطالعه و بهینه شدند. در شرایط بهینه (8 میکرو لیتر حجم میکروقطره، 6 دقیقه زمان استخراج، 900 دور در دقیقه سرعت هم زدن و 2 میلی لیتر حجم محلول نمونه) بازه خطی، حد تشخیص (سه برابر انحراف استاندارد شاهد) و تکرارپذیری (درصد انحراف استاندارد نسبی برای 10 بار اندازه گیری) به ترتیب 1000-20 میکروگرم بر لیتر، 0.64 میکروگرم بر لیتر و %3.8 بودند. همچنین روش برنامه ریزی شده به صورت درصد بازیابی مورد مطالعه قرار گرفت. ارزیابی کاربرد عملی روش پیشنهادی، با تجزیه نمونه های آبی زیست محیطی شامل آب تصفیه شده، آب شهری، آب رودخانه و نمونه های زیستی شامل بزاق دهان و موی انسان به طور موفقیت آمیز صورت گرفت. درصد بازیابی نمونه های آلوده شده در سطح غلظتی 200 و 300 نانوگرم بر لیتر سرب 94.6-103.7 درصد بود. سادگی، ارزانی، سرعت، بازیابی و کارایی استخراج بالا، تکرارپذیری خوب و استفاده نکردن از حلال های آلی سمی از برتری های اصلی روش پیشنهادی می باشد.

در این مطالعه یک روش میکرواستخراج ساده، سریع، ارزان و کارا با عنوان میکرواستخراج قطره آلی شناور منجمد کمک شده با جریان گردابی (VAE-SFODME) در پیش تغلیظ و جداسازی مقدارهای جزیی کادمیم از نمونه های آبی بررسی و مطالعه شد. در این روش فلز کادمیم با لیگاند آمونیوم پیرولیدین دی تیو کاربامات (APDC) کمپلکس تشکیل داد و به فاز آلی 1-دودکانول استخراج شد. پس از جداسازی فاز، آنالیت غنی سازی شده توسط دستگاه اسپکتروسکوپی جذب اتمی الکتروترمال اندازه گیری شد. استفاده از جریان گردابی باعث حذف حلال آلی پخش کننده شد در ضمن با توزیع خوب ذره های ریز حلال استخراجی در محلول و با افزایش سطح تماس باعث افزایش کارایی استخراج و فاکتور تغلیظ شد. حلال 1-دودکانول به دلیل نقطه ذوب مناسب و دانسیته پایین نسبت به آب به عنوان حلال استخراجی مناسب و کارا انتخاب شد. پارامترهای تجربی مربوط به کارایی استخراج بررسی و مطالعه شد. در شرایط بهینه (حلال استخراجی (1-دودکانول) Lµ 90، 5/2=pH، Lµ 12APDC، زمان استخراج min 3، سرعت سانتریفوژ rpm 4000 به مدت min 2، بدون افزودن نمک و در دمای آزمایشگاه) حد تشخیص، حد تعیین، تکرارپذیری (درصد انحراف استاندارد نسبی برای پنج بار اندازه گیری پشت سر هم) و فاکتور تغلیظ به ترتیب ng/mL 58/0، ng/mL 92/1، 97/0% و 96 به دست آمد. در ضمن برای بررسی درستی روش برنامه ریزی شده نمونه های آبی زیست محیطی (آب تصفیه شده، آب شهری و آب رودخانه) و نمونه های زیستی شامل بزاق دهان و موی انسان و نمک با درجه غذایی با کادمیم در سطح های غلظتی 20 و ng/mL40 آلوده شد، بازیابی نمونه های آلوده شده بسیار خوب و در بازه 3/101-5/94 درصد است. بنابراین روش پیشنهادی می تواند به طور موفقیت آمیز در نمونه های گوناگون آبی، زیستی و غذایی مورد استفاده قرار گیرد.

با به کارگیری تکنیک های میکروسکوپ الکترونی روبشی(SEM) ، اسپکتروسکوپی جذب اتمی(AAS)، اسپکتروسکوپی نشر اتمی (AES) و فلورسانس اشعه ایکس (XRF) هجده نمونه شیشه تاریخی مربوط به دوره ساسانیان مورد مطالعه قرار گرفته است. نتایج حاکی از کاهش شدید یون های قلیایی به عنوان نتیجه ای از واکنش تعادلی با آب می باشد. ساختار ذرات پراکنده در شیشه مشخص و در مورد منشاء آنها بحث شده است. به عنوان نتیجه ای از به کارگیری خاکستر معدنی گیاهی در تمامی نمونه ها مقدار Na2O  از K2O بیشتر است. براساس میزان SiO2 نمونه ها به دو دسته کمتر و بیشتر از 60% دسته بندی شده اند. در دسته اول لایه لایه شدن و در دسته دوم تشکیل حفره مشاهده شده است. دلایل ممکن برای چنین مشاهداتی تشریح شده است. سرانجام براساس نتایج آنالیز، پیشنهاداتی برای حفاظت و نگهداری این گونه آثار ارائه شده است.

فیلترطیف اتمی فاراده، یک فیلتر میان گذر باریک اپتیکی است که کاربردهای زیادی در سامانه های مختلف کوانتومی و لیزری دارد. در این فیلترها با مهندسی پارامترهای سامانه از جمله دمای گاز و همچنین شدت میدان مغناطیسی می توان فیلتر را با پهنای طیفی و میزان عبور مشخص طراحی کرد. در این کار یک فیلترطیف اتمی برای طول موج گذار D1 سزیم (894/6 نانومتر) پیاده­سازی و مشخصه­ یابی شده و تأثیر پارامترهای سامانه در مشخصات فیلتر به صورت تجربی مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج نشان می دهد که حداکثر نور عبوری از فیلتر در دمای 40 درجه سانتی گرادِ سلول و میدان مغناطیسی 390 گوس حاصل می شود که در این شرایط فیلتری به صورت تک قله و با پهنای 0/24 گیگاهرتز ایجاد می­شود‏.

زمینه و هدف تمایل انسان ها به ویژه زنان برای داشتن ظاهری زیبا، استفاده از رنگ موهای شیمیایی را افزایش داده است. فلزات سنگینی مانند سرب، آرسنیک و نیکل در این محصولات به عنوان ماده نگهدارنده و رنگی وجود دارند. هدف از انجام این مطالعه تعیین غلظت این عناصر در رنگ موهای برندهای ایرانی و خارجی و مقایسه بین آنها بود. روش کار این پژوهش، یک مطالعه مقطعی بود که جهت انجام آن، چهار برند ایرانی و چهار برند خارجی از رنگ موهای رایج در آرایشگاه های سطح شهر همدان انتخاب و جمع آوری شدند. پس از مراحل هضم اسیدی، غلظت سه عنصر سرب، آرسنیک و نیکل با استفاده از دستگاه اسپکتروسکوپی جذب اتمی برحسب میکروگرم بر کیلوگرم وزن خشک اندازه گیری شد. جهت تجزیه و تحلیل آماری از نرم افزار SPSS-24 و برای مقایسه برند های ایرانی و خارجی از آزمون تی مستقل و تحلیل واریانس استفاده گردید. یافته ها میانگین غلظت عناصر سرب، آرسنیک و نیکل در چهار نوع رنگ موی ایرانی بر حسب µ g/kg به ترتیب 14/50، 12/01و 8/78 بدست آمد. میانگین غلظت این سه عنصر در چهار نوع رنگ موی خارجی بر حسب µ g/kg به ترتیب 39/5، 91/0 و 92/1 بدست آمد. بین غلظت فلز سرب، نیکل و آرسنیک در رنگ موهای ایرانی در مقایسه با رنگ موهای خارجی اختلاف معناداری مشاهده شد (p<0/05). نتیجه گیری میانگین میزان غلظت‫ های سرب، نیکل و آرسنیک در هر دو نوع برند ایرانی و خارجی، مطابق استانداردهای موجود و در حد مجاز و قابل قبول تعیین شده توسط سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) بود، اگرچه میانگین میزان این عناصر در رنگ موهای ایرانی نسبت به برندهای خارجی بیشتر بود. بنابراین لازم است اقدامات مناسب در جهت تدوین استاندارد ملی و کنترل کیفیت این نوع مواد آرایشی انجام شود.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (pdf) مراجعه فرمایید.

یک روش جدید میکرو استخراج تک قطره بر اساس مایعات یونی برای پیش تغلیظ مس و نقره در مقادیر بسیار کم و اندازه گیری با دستگاه جذب اتمی الکتروترمال، ETAAS، توسعه یافته است. 8 میکرولیتر از مایع یونی 1- هگزیل 3- متیل ایمیدازولیوم هگزا فلورو فسفات، [PF6] [C6MIM]، برای استخراج مس و نقره بصورت کمپلکس با دی تیزون استفاده شده است. متغییرهای حائز اهمیت که بازده میکرواستخراج و سیگنال جذب اتمی الکتروترمال را تحت تاثیر قرار می دهند از قبیل دمای پیرولیز و دمای اتمیزاسیون، غلظت دی تیزون، زمان استخراج، حجم قطره و سرعت بهم زدن مورد بررسی و بهینه شدند. در شرایط بهینه آزمایشی، حد تشخیص روش (با سه برابر انحراف استاندارد) به ترتیب 4 و 8 نانوگرم بر لیتر و انحراف استاندارد نسبی (با غلظت 0.1 میکروگرم بر لیتر و 6 بار تکرار 2/4 و 8/4 درصد) برای نقره و مسبدست آمد. روش توسعه یافته بطور موفقیت آمیزی برای اندازه گیری مس و نقره در نمونه های غذایی و آبی بکار برده شد.

در این پژوهش امکان کاربرد روش میکرواستخراج مایع- مایع پخشی بر اساس شناورسازی قطره آلی منجمد با استفاده از اسپکترومتری جذب اتمی کوره گرافیتی جهت استخراج و اندازه گیری مقادیر جزئی سرب و کادمیوم در شیر پاستوریزه و استریلیزه مطالعه گردید. اثر پارامترهای تجربی مختلف نظیر pH، نوع و حجم حلال پخش کننده، حجم حلال استخراج کننده، غلظت معرف کمپلکس کننده، نمک، شرایط سانتریفوژ، زمان و دمای استخراج، بررسی و شرایط بهینه حاصل گردید. تحت شرایط بهینه pH=2.5،  10mLمعرف آمونیوم پیرولیدین دی تیوکربومات 5%، 80mL حلال استخراج کننده 1- اندوکانول، 1.5 میلی لیتر حلال پخش کننده اتانول، 0.5% نمک کلرید سدیم، با سرعت سانتریفوژ 4000 دور در دقیقه به مدت 5 دقیقه در دمای اتاق (25±1oC) حد تشخیص (سه برابر انحراف استاندارد شاهد) سرب و کادمیوم به ترتیب 0.10 و 0.31 نانوگرم برمیلی لیتر با فاکتور تغلیظ 100 بدست آمد. درصد انحراف استاندارد نسبی سرب و کادمیوم (n=5) با اضافه کردن 20 نانوگرم بر میلی لیتر سرب و 5 نانوگرم بر میلی لیتر کادمیوم به ترتیب برابر 1.33 و  1.70 درصدبه دست آمد. همچنین روش برنامه ریزی شده به صورت درصد بازیابی مورد مطالعه قرار گرفت. ارزیابی کاربرد عملی روش پیشنهادی، با اندازه گیری سرب و کادمیوم در نمونه های شیر پاستوریزه و استریلیزه به طور موفقیت آمیز صورت گرفت. نتایج نشان داد میزان سرب و کادمیم شیرهای پاستوریزه و استریلیزه در حد استانداردهای بین المللی بوده و مخاطره ای از نظر تجمع این فلزات در بدن برای مصرف کنندگان شیر به دنبال نخواهد داشت. سادگی، ارزانی، سریع، بازیابی و کارایی استخراج بالا، تکرارپذیری خوب، مصرف کم حلال آلی و روش تجزیه ای موثر از مزیت های اصلی روش پیشنهادی برای جداسازی و اندازه گیری فلز سرب و کادمیوم در نمونه های آبی و شیر می باشد.

زمینه و هدف: کمبود عنصر روی(Zinc=Zn)، یک اختلال تغذیه ای شایع در جهان است. مقادیر مشخص نرمال مرجع از سطوح بیولوژیکی و سرمی روی در جمعیت عمومی مورد نیاز است تا غلظت هایی که از تغییرات فیزیولوژیکی، القائات پاتولوژیک، مسمومیت ها و مواجهات شغلی ناشی می شود را مشخص کند اما مطالعات قبلی راجع به وضعیت روی در جمعیت بزرگسال و سالم ایرانیان، وجود ندارد. هدف از این مطالعه، مشخص کردن سطوح سرمی روی در این جمعیت، برای مشخص کردن وضعیت نرمال تغذیه ای روی و نیز بررسی اثرات فاکتورهایی مثل جنس، سن، نمایه توده حجمی بدن(Body Mass Index=BMI) و سیگار کشیدن بر آن، بود. روش بررسی: در این مطالعــه مقطعــی، نمونه هــای سرمــی 102 نفــر از کارکنــان سالــم بیمارستان فیروزگر که به صــورت تصادفــی انتخــاب شده بودند(میانگین سنی، 7/10±8/33 سال و میانگین BMI، 73/3±74/23 کیلوگــرم بر مترمربع بــود)، جمـــع آوری گردیــد و غلظــت روی آنها با اسپکترومتری جذب اتمی ـ شعله ای (Atomic Absorption Spectrometry=AAS) اندازه گیری شد. برای تجزیه و تحلیل نتایج، از تکنیک های آماری تک و چند متغیری استفاده گردید. یافته ها: غلظت میانگین سطح سرمی روی، 36/75 میکروگرم در هر دسی لیتر بود(با محدوده اطمینان 95%، 18/107-54/43 میکروگرم در دسی لیتر). در زنان، سطوح سرمی روی کمتر از مردان بود؛ هر چند از لحاظ آماری، اختلاف معنی داری وجود نداشت. بین غلظت های سرمی روی، با سن(466/0=p و 073/0=r) و BMI(604/0=p و 052/0=r) ارتباطی وجود نداشت. همچنین مردان سیگاری، غلظت های سرمی پایین تر غیر معنی داری داشتند. نتیجه گیری: در 1/47% از افراد مورد مطالعه، غلظت های سرمی روی، کمتر از حد پایه(Cut off) به مقدار 70 میکروگرم در هر دسی لیتر از سرم بود که به معنی کمبود روی خفیف و یا مرزی(marginal) می باشد.

زمینه: ناخالصی های موجود در مواد مخدر می تواند باعث بروز یا تشدید علائم و نشانه های مسمومیت های حاد و مزمن ناشی از این مواد گردد. سرب به عنوان یکی از ناخالصی های یافت شده در تریاک می تواند سبب ایجاد مسمومیت های حاد و مزمن در مصرف کنندگان تریاک گردد. از این رو شناسایی و تعیین مقدار این فلز سمی در نمونه های تریاک از نظر سم شناسی بالینی و قانونی دارای اهمیت است. هدف از این مطالعه استفاده از روش طیف سنجی جذب اتمی شعله ای جهت تعیین مقدار سرب در تریاک می باشد.روشها: در این مطالعه از روش هضم مرطوب با استفاده اسید نیتریک جهت آماده سازی نمونه های تریاک استفاده شد. بعد از رسم منحنی استاندارد، مقدار سرب در نمونه های تریاک توسط دستگاه طیف سنج جذب اتمی شعله ای اندازه گیری شد. سپس دقت در یک روز، دقت در بین چند روز، حداقل میزان قابل اندازه گیری و حداقل میزان قابل شناسایی در این روش مورد ارزیابی قرار گرفت.یافته ها: در این روش می توان مقدار سرب موجود در تریاک را در محدوده غلظت های 5-40 ppm اندازه گیری نمود. میزان دقت در یک و بین چند روز در این روش به ترتیب 0.8 و 1.2 درصد بود. حداقل میزان اندازه گیری و حداقل میزان قابل شناسایی در این روش به ترتیب 5 ppm و 2 ppm بود.نتیجه گیری: از روش طیف سنجی جذب اتمی شعله ای به عنوان یک روش حساس، دقیق و تکرارپذیر جهت آنالیز کمی سرب در نمونه های تریاک می توان استفاده نمود.